Hoe is jouw latrelatie? 5 tools om los te laten voor perfectionisten

Zaterdag 24 oktober 2015: Vanochtend deed ik mee met een les pilates op de sportschool. Een lerares kwam invallen. Tijdens een oefening liep ze langs en meldde me droogjes: ‘goh, wat ben jij hard voor jezelf’. Blijkbaar maakte ik het mezelf moeilijk door mijn been hoger te houden dan nodig. Door deze treffende opmerking leek het of ze me binnen een kwartier had leren kennen zonder dat we elkaar hadden gesproken. Het zet me aan het denken: ik wil niet zo hard zijn voor mezelf. En toch ben ik het, zelfs in activiteiten die ontspannend zouden mogen zijn.

Loslaten: hoe doe je dat?

Dit fragment uit mijn dagboek van een aantal jaar geleden over omgaan met mijn hoge lat laat zien dat ik mijn been letterlijk wat meer kon loslaten om het mezelf in de sportles gemakkelijker te maken. Zo werkt het ook met loslaten in andere gebieden van ons leven. Maar hoe doe je dit als je van nature iemand bent die de touwtjes liever in handen heeft?

Groot verantwoordelijkheidsgevoel voor alles

Feit is dat we allemaal ooit kind zijn geweest. Een kind is voor de overleving volledig afhankelijk van de zorg van zijn ouders of verzorgers en zal er dan ook alles doen om hen bij zich te houden. Door die loyaliteit hebben kinderen de neiging om de schuld van een situatie op zichzelf te betrekken, bijvoorbeeld bij ziekte van een van beide ouders of als er emotioneel het een en ander speelde in je gezin. Vaak neem je hierdoor als kind onbewust allerlei verantwoordelijkheden over die niet van jou zijn. In het hier en nu neem je die patronen mee.

1. Is dit mijn probleem of van de ander?

De kunst is om los te laten wat niet van jou is en aan te gaan wat wel van jou is. Om los te kunnen laten is het handig om te weten wat je vasthoudt. Zijn de zaken waar je je druk om maakt van jou? Een tool die kan helpen om je aandacht te richten op de juiste zaken is de cirkel van invloed en de cirkel betrokkenheid van Stephen Covey. Deze cirkel kun je invullen voor alle rollen die je in het leven vervult, zoals die van kind, ouder, werknemer, vriend(in), partner, broer, zus en ga zo maar door.

Cirkel van invloed en betrokkenheid (Covey 1989).

De buitenste cirkel omvat alle zorgen die we hebben, zoals gedrag van anderen, het verleden, het karakter van je collega, problemen op het werk en of we aardig worden gevonden door anderen. Het middelste gedeelte is de cirkel van invloed: de ruimte waarin we proactief kunnen handelen en dus invloed kunnen hebben. Denk aan keuzes op het gebied van je voeding, werk of sport of hoe je omgaat met teleurstellingen.

Onze cirkel van betrokkenheid is vaak groot: je kunt je bijvoorbeeld druk maken over wat andere mensen van je denken, maar je directe invloed hierop is nihil. Covey beschrijft proactiviteit als verantwoordelijk zijn voor onze eigen levens. Proactieve mensen hebben een focus op de cirkel van invloed, waarbij hun positieve energie de cirkel van invloed vergroot. Hoe zijn de verhoudingen bij jou?

2. Herken je eigen stresssignalen

Je lichaam is bij uitstek een voorbeeld van jouw verantwoordelijkheid. De kans is groot dat je lichaam al een tijdje doorhad dat het tijd was voor een pauze, terwijl je hoofd overuren draait. Hoe kom je hierachter? De een zet zijn kaken op slot, de ander krijgt kramp in zijn nek. Bewustwording hiervan is stap één. Stel bijvoorbeeld een timer om ieder uur even op te merken wat je waarneemt in je lichaam, bijvoorbeeld dat je je schouders optrekt of een knoop in je maag hebt. Kies er op dat moment voor om een rondje te lopen of een wc break te nemen.

3. Luister naar je lichaam

Een simpele oefening om je stroom aan gedachten te stoppen en te ontspannen is een bodyscan. De bodyscan brengt je in je lichaam, dus uit je hoofd. Scan als het ware je lichaam vanaf je keel tot je voeten en voel waar spanning zit. Dat kan bijvoorbeeld een kramp of een zwaar gevoel zijn. Je hoeft niets te doen, maar het kan helpen om te visualiseren dat je je adem brengt naar die zware plek. Na twee minuten zul je merken dat je je rustiger voelt.

4. Relativeer: goed is goed genoeg

Je weet en kunt niet alles en je bent niet de enige daarin. Onderstaand Johari-venster van Joseph Luft en Harry Ingham laat dit zien:

Johari-venster (Luft & Ingham 1955).

Het venster maakt duidelijk dat we een heleboel van onszelf niet weten. Dit zie je terug in de rechterhelft van het venster. Een voorbeeld: taken delegeren komt niet voor in je woordenboek waardoor je ongemerkt alles zelf doet ten koste van je team (blinde vlek). Of je hebt simpelweg nog nooit een mindfulness oefening gedaan, dus weet niemand of het iets is voor jou (onbekend gebied). Beseffen dat iedereen blinde vlekken en onbekende gebieden heeft helpt je relativeren. Tegelijkertijd kun je nieuwe dingen uitproberen om je open ruimte te vergroten.

Praktische tip: rond iets af als het voor 85% klaar is (volgens jouw norm). Een ander ziet dat vaak als tussen de 95 en 105% (zijn norm). Op deze manier maak je iets af binnen een redelijke tijd en stel je je open voor aanvullingen en verbeteringen van anderen.

5. Accepteer jezelf

Geloof je dat je goed bent zoals je bent, ook zonder voortdurend klaar te staan voor anderen? Heb je nog tijd om op een milde manier stil te staan bij je eigen behoeften? Realiseer je dat je emoties het verdienen het om gevoeld te worden. Onverwerkte spanning of stress blijven anders in je lichaam zitten. Als je alleen je denken verandert, steek je je kop in het zand voor waar je bang voor bent. Het vergt bewustzijn, acceptatie en training om los te laten en daadwerkelijk tot verandering te komen.

Bronnen:

Covey, Stephen, De zeven eigenschappen van effectief leiderschap, Uitgeverij Business Contact, 1e druk 1989, 68e druk 2014, ISBN 978 90 470 5464 1

Joseph Luft & Harry Ingham, J. Luft: The Johari window, Human Relations Training News, 1961

© Suze